Gdy pojawiają się pierwsze objawy przeziębienia - podwyższona temperatura ciała, lekki katar, kaszel, podrażnienia gardła, ból głowy, ból gardła - zwykle wciąż staramy się normalnie funkcjonować, wierząc, że chorobę można “przechodzić”. Zamiast leżeć w łóżku, idziemy do pracy, na spotkania towarzyskie, na zakupy, co nie tylko przyczynia się do rozwoju dolegliwości, ale dodatkowo naraża innych na zarażenie infekcją. Dopiero gdy pojawia się osłabienie, ból mięśni i stawów, charakterystyczne “łamanie w kościach”, decydujemy się (a raczej jesteśmy do tego zmuszeni) na solidny wypoczynek i rekonwalescencję.
Przyczyny bólu mięśni
Bóle mięśniowe mogą mieć różne podłoże. Czasami powoduje je nadmierny wysiłek fizyczny, który prowadzi do przeciążenia mięśni, zespół przewlekłego zmęczenia, uraz mięśni, infekcje bakteryjne lub wirusowe. Innym razem przyczyną są choroby mięśni lub układu nerwowego.
Infekcje wirusowe
Bóle mięśniowo-stawowe mogą towarzyszyć infekcjom wirusowym. Nie tylko przeziębieniu i grypie. Jedną z przyczyn bólu mięśni jest różyczka. Zakaźna choroba wywołana przez wirusa różyczki, w przebiegu której występują: powiększenie i bolesność węzłów chłonnych, ból gardła, suchy kaszel, katar, bóle mięśni i stawów [1].
Jakim jeszcze infekcjom wirusowym może towarzyszyć ból mięśni? Dolegliwości bólowe obserwuje się również w przebiegu COVID-19. U osoby zakażonej koronawirusem mogą pojawić się również dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego czy objawy skórne [2].
Bakteryjne zapalenie mięśni
Inną przyczyną bólu mięśni może być zakażenie bakterią Gram-ujemną (np. Pseudomonas aeruginosa) lub Gram-dodatnią (np. Streptococcus pyogenes). Dochodzi do niego drogą krwiopochodną (np. podczas urazu, nakłucia stawu).
Bakteryjne zapalenie mięśni objawia się nie tylko bólem mięśni, ale i obrzękiem, ograniczeniem ruchomości w stawie oraz zaczerwienieniem i uciepleniem stawu.
Niedobory pokarmowe
Bóle i skurcze mięśni mogą świadczyć o niedoborach pokarmowych. Bolesne skurcze mięśni są jednym z objawów niedoboru magnezu i potasu [3, 4].
Miopatia
Miopatie to zespół objawów, które wynikają z uszkodzenia mięśni. Ich przyczyny mogą być różne (od uwarunkowań genetycznych przez choroby endokrynologiczne po narażenie na działanie związków toksycznych), ale cechą wspólną jest osłabienie mięśni. W większości przypadków występuje ono po obu stronach ciała i dotyczy przede wszystkim mięśni ud i ramion.
Zespół przewlekłego zmęczenia
Z bólem mięśni zmagają się również osoby z zespołem przewlekłego zmęczenia. Na ten moment przyczyny tej choroby nie są do końca znane. Jednak zaobserwowano, że oprócz stałego lub nawracającego uczucia zmęczenia objawia się ona m.in. bólami mięśni, bólem gardła, bolesnymi i powiększonymi węzłami chłonnymi, a także zaburzeniami pamięci i koncentracji.
Zespół bólu mięśniowo- powięziowego
Ból mięśniowo-powięziowy towarzyszy różnym schorzeniom. Bardzo często występuje w chorobie zwyrodnieniowej stawów, w przebiegu której obserwuje się uogólniony lub zlokalizowany ból mięśni (np. w obrębie stawu kolanowego).
Fibriomalgia
Fibriomalgia to grupa chorób reumatycznych tkanek miękkich, którym towarzyszy stan zapalny. Do ich objawów należą bóle mięśni i stawów, a w niektórych przypadkach również ograniczenie ruchomości stawów.
Ból mięśni może być również konsekwencją źle dobranej, nietypowej aktywności fizycznej. W związku z tym warto pamiętać, że choć regularna aktywność fizyczna jest zalecana należy planować treningi z rozwagą. Dobrać typ i intensywność ćwiczeń do indywidualnych możliwości i poziomu wytrenowania.
Bóle mięśni i stawów a przeziębienie
Bóle mięśni przy przeziębieniu występują równie powszechnie jak przy grypie, ale mają nieco inną specyfikę i przebieg. Przede wszystkim występują wraz z szeregiem innych objawów, takich jak m.in. katar, ból głowy, lekko stan podgorączkowy, złe samopoczucie. Dolegliwości narastają stopniowo i łagodnie (w przypadku grypy zwykle pojawiają się nagle i mają znacznie cięższy przebieg).
Ból mięśni i stawów to jeden z typowych objawów przeziębienia. Zwykle pojawia się po 2-3 dniach choroby. Najczęściej dolegliwości bólowe ograniczają się do konkretnych partii mięśni i stawów, raczej nie obejmują całego ciała. Występują z niewielkim nasileniem przez 3-4 dni. Zwykle przemijają samoistnie wraz z zanikiem innych objawów.
Co na ból mięśni przy przeziębieniu?
Ból mięśni jest konsekwencją ogólnego zainfekowania organizmu, więc może obejmować praktycznie całe ciało, powinien jednak minąć wraz z innymi objawami przeziębienia. Czasami mija wraz ze spadkiem gorączki, innym razem wystarczy porządne wygrzanie się i odpoczynek. Wiele zależy jednak od indywidualnych uwarunkowań. Z całą pewnością dolegliwości bólowe przy przeziębieniu nie są niczym przyjemnym, dlatego też wiele osób stara się je skutecznie złagodzić. W pierwszej kolejności można sięgnąć po bezpieczne, domowe sposoby, np. zioła wykazujące delikatne działanie przeciwbólowe.
Jeśli ból mięśni jest uporczywy, można zastosować leki przeciwbólowe dostępne w aptekach bez recepty. Trzeba jednak pamiętać o tym, że jeśli ból mięśni i stawów utrzymuje się dłużej niż przeziębienie, a z czasem wręcz narasta, niezbędna jest wizyta u lekarza.
Domowe sposoby na przeziębienie i ból mięśni
Środki przeciwbólowe (np. z ibuprofenem, paracetAMOLem) dostępne bez recepty nie są jedynym sposobem na walkę z bólem mięśni. Istnieją również inne, niefarmakologiczne metody na dolegliwości bólowe. Oto kila z nich!
Nacieranie ciała i delikatne masaże ziołowymi olejkami eterycznymi
Delikatne masaże z zastosowaniem olejku lawendowego działają łagodząco i pomagają zmniejszyć napięcie mięśniowe, pojawiające się przy przeziębieniu. Co więcej, aromat olejku działa uspokajająco i ułatwia zasypianie, zatem sprzyja spokojnemu odpoczynkowi i rekonwalescencji.
Olejek cynamonowy również może pomóc zredukować uporczywy ból mięśni i stawów, a dodatkowo wspomaga leczenie przeziębienia. W przypadku dolegliwości mięśniowych związanych z przeziębieniem sprawdzić się może również olejek cytronelowy, który wpływa też na poprawę samopoczucia.
Bóle stawów i mięśni może złagodzić także olejek: sosnowy, goździkowy, szałwiowy i rozmarynowy. Jeśli dolegliwości bólowe są spowodowane infekcją bakteryjną i wirusową warto sięgnąć również po olejek, który ma korzystny wpływ na układ odpornościowy. W przypadku obniżenia odporności organizmu sprawdza się olejek z drzewa herbacianego, tymiankowy, cytrynowy i goździkowy [5].
Siła ziół i olejków eterycznych zawarta jest też w tradycyjnym preparacie AMOL
Zawiera on m.in. wyżej wymienione olejki eteryczne. Zalecany jest do zewnętrznego nacierania ciała, może być stosowany również do masaży. Stosowany jest w przebiegu przeziębienia przy bólach mięśniowych, działa przy tym łagodząco na ból głowy oraz wpływa na poprawę samopoczucia. AMOL należy wcierać w formie nierozcieńczonej, najlepiej kilka razy na dobę.
Przy przeziębieniu można sięgnąć również po AMOLowe plastry aromatyczne, które uzupełniają działanie AMOLu. Zawarte w nich olejki eteryczne pomagają udrożnić górne drogi oddechowe i ułatwiają oddychanie przy przeziębieniu. Przy czym należy pamiętać, że w przeciwieństwie do AMOLu stosuje się je na suche ubranie (np. piżamę), a nie bezpośrednio na ciało.
Odpoczynek i regeneracja
Oprócz masaży i terapii olejkami eterycznymi bardzo ważny jest odpoczynek. Podczas przeziębienia organizm jest wycieńczony walką z infekcją. Ogólne osłabienie przyczynia się do tego, że odczuwamy dolegliwości bólowe (w tym ból mięśni) z większym nasileniem. Odpoczynek powinien odbywać się w cieple, dlatego najlepiej ubrać się w pidżamę i wełniane skarpety i położyć w łóżku. “Ciepłoterapia”, unikanie nadmiernego wysiłku i spokojny odpoczynek może znacząco przyspieszyć proces zdrowienia.
Gorąca kąpiel
Gorące kąpiele zalecane są w przypadku bólów mięśniowych różnego pochodzenia (np. po intensywnym wysiłku fizycznym), mogą też być pomocne przy dolegliwościach przeziębieniowych. Kąpiel w wodzie o temperaturze przynajmniej 37°C (10-15 minut) pomoże zlikwidować napięcie mięśni, działa rozgrzewająco i łagodząco. Do wody można dodać kilka kropli olejku sosnowego o właściwościach odkażających lub tymiankowego o działaniu napotnymi i przeciwzapalnym. Należy jednak pamiętać, że po takiej kąpieli bezwzględnie należy udać się na odpoczynek w ciepłym łóżku. Absolutnie trzeba unikać wychodzenia na zewnątrz czy przebywania w zimnych pomieszczeniach, ponieważ w ten sposób możemy dodatkowo wyziębić organizm.
Lekkostrawna dieta
Często nie zdajemy sobie sprawę, że w przebiegu chorób takich jak przeziębienie bardzo duże znaczenie ma również odpowiednia dieta. Spożywanie lekkostrawnych produktów może wpłynąć pozytywnie na funkcjonowanie całego organizmu, a jednocześnie przynieść ulgę w bólu.
Warto wprowadzić do menu większą ilość warzyw i owoców, unikając przy tym tłuszczów zwierzęcych i nadmiernie kalorycznych dań. Co więcej, przy przeziębieniu warto sięgnąć też po czosnek, działający przeciwzapalnie oraz natkę pietruszki, zawierającą dużo witaminy C.
Zaleca się również, aby zwrócić uwagę na inne składniki diety o korzystnym wpływie na układ odpornościowy. Należą do nich: witamina D, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, cynk, witaminy A i E. Ich źródłem są m.in. tłuste ryby morskie, nasiona roślin strączkowych, oleje roślinne, orzechy, pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryż brązowy, produkty roślinne wzbogacone w witaminę D, pestki i nasiona [6].
Bóle mięśniowe mogą być spowodowane chorobą przeziębieniową, ale warto pamiętać, że ich przyczyny są różne. Jeśli dolegliwości bólowe nie ustępują po wyleczeniu przeziębienia dobrze jest skonsultować się z lekarzem i poszukać innej przyczyny. Specjalista może zlecić badania krwi lub inne badania np. w kierunku chorób układu nerwowego, kostnego czy niedoborów pokarmowych.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/67591,rozyczka
[2] Zawilska, Jolanta B., et al. "COVID-19: Epidemiologia, patogeneza, diagnostyka i objawy kliniczne." Farmacja Polska 77.3 (2021).
[3] Bancerz, Bartłomiej, et al. "Wpływ magnezu na zdrowie człowieka." Przegl. Gastroenterol 7.6 (2012): 359-366.
[4] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/175881,hipokaliemia
[5] Zdrojewicz, Zygmunt, Katarzyna Minczakowska, and Krzysztof Klepacki. "Rola aromaterapii w medycynie." Family Medicine & Primary Care Review 4 (2014): 387-391.
[6] Bojarowicz, Halina, and Paulina Dźwigulska. "Suplementy diety. Część II. Wybrane składniki suplementów diety oraz ich przeznaczenie." Hygeia Public Health 47.4 (2012): 433-441.
