Migrena jest powszechnie występującą chorobą nerwowo-naczyniową i zalicza się do grupy samoistnych bólów głowy. Jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych, na które choruje od 3% do 10% populacji na całym świecie, a niektóre statystyki mówią nawet o 15%. W Polsce jest to ok. 1,2-4 milionów osób. Choć nie stanowi ona zagrożenia zdrowia, przysparza pacjentom wielu cierpień, a epizody trwające od 4 do 72 godzin utrudniają życie codzienne i zawodowe.
Ból migrenowy występuje zazwyczaj jako jednostronny, tętniący ból głowy o różnej intensywności, a najczęściej opisywany jest jako ciężki, pulsujący, z towarzyszącymi nudnościami, wymiotami, światłowstrętem i nadwrażliwością na dźwięki. Bóle migrenowe często ( w ok. 80-90% przypadków) poprzedzane są sygnałami zwiastunowymi, czyli aurą. Napady migreny mogą pojawiać się sporadycznie lub regularnie, a w ok. 75% przypadków pojawiają się u osób przed 30. r.ż. Około 4 razy częściej z migreną zmagają się kobiety niż mężczyźni.
Czynniki wpływające na bóle migrenowe
Istnieją dwie, główne hipotezy tłumaczące mechanizm powstawania migreny:
- Hipoteza naczyniowa zakłada, że skurcz naczyń wewnątrzczaszkowych jest przyczyną aury, a wtórne odruchowe rozszerzenie naczyń krwionośnych i pobudzenie nerwów okołonaczyniowych powoduje ból. Badania obrazowe wewnątrzczaszkowego przepływu krwi wskazują jednak inny mechanizm zaburzenia i stawiają raczej na hipotezę nerwowo-naczyniową.
- Hipoteza nerwowo-naczyniowa – określa migrenę jako zaburzenie endogennych układów modulowania bólu w obrębie struktur podkorowych mózgu, które mogą wpływać na przewodzenie informacji czuciowych z naczyń krwionośnych głowy do mózgu. Zaburzenia te przejawiają się nadwrażliwością na światło, hałas i zapachy. Migrenę uznaje się zatem za wrodzone zaburzenie czynności układów modulujących bodźce czuciowe.
Do typowych czynników mogących wywoływać napady migreny należą:
- głód, pominięcie posiłku, odwodnienie;
- zakłócenia snu, zwłaszcza zbyt krótki lub zbyt długi sen;
- niektóre fazy cyklu miesiączkowego, niektóre doustne środki antykoncepcyjne, ciąża i menopauza;
- okresy nasilonego stresu;
- nadmierny wysiłek fizyczny i psychiczny;
- zmiany środowiskowe;
- jasne światło, głośne dźwięki;
- alkohol;
- kofeina;
- czynniki dietetyczne;
- nadużywanie leków, zwłaszcza: tryptanów, alkaloidów sporyszu, opioidów, analgetyków skojarzonych, prostych analgetyków i NLPZ.
Czym różni się migrena od innych bólów głowy?
Bóle głowy wiążą się z różnymi chorobami. Mogą być objawem chorób, infekcji, urazów, wysokiego ciśnienia i niedotlenienia. Bóle migrenowe lub inne bóle samoistne nie są związane z żadnymi zmianami organicznymi i mają charakter przejściowy, ale ze względu na trudność w ustaleniu ich przyczyny, pacjenci często przechodzą długą drogę po wielu specjalistach, zanim zostanie im przedstawiona prawidłowa diagnoza. Poniższe objawy sa charakterystyczne dla , bólu migrenowego , ale nie mogą stanowić podstawy dorozpoznania choroby . Każdy, silny bądź długotrwały ból głowy wymaga konsultacji z lekarzem, i dokładnej diagnostyki
7 objawów mogących świadczyć o migrenie
- Ziewanie, zmęczenie, zmiana nastroju – te symptomy mogą pojawić się na dzień lub dwa przed nadchodzącym epizodem migreny.
- Aura – to bardzo częsty zwiastun migreny, występujący u 80-90% chorych. Każdy może inaczej odczuwać aurę, więc ważne jest, aby nauczyć się ją rozpoznawać. Mogą to być wrażenia zapachowe, smakowe, słuchowe lub wzrokowe, drętwienia kończyn itp. Aura pojawia się na ok. 30 min przed głównym epizodem.
- Nudności i wymioty – wiele osób cierpiących na migrenę zgłasza ten objaw, jako jeden z charakterystycznych.
- Zamazane obrazy – zaburzenia wzroku związane ze zmianą przepływu krwi w mózgu są jednym z często występujących objawów migreny.
- Odczuwanie kłucia w kończynach i na twarzy, określane jako szpilki i igły wbijane w skórę. Ten objaw może być powiązany z występowaniem aury.
- Nadwrażliwość na światło i dźwięki – zdarza się bardzo często podczas epizodów migreny, może do tego dochodzić również zwiększona wrażliwość skóry.
- Ból po jednej stronie głowy – umiejscowienie bólu jest istotnym czynnikiem diagnostycznym, bóle migrenowe zlokalizowane są jednostronnie i wzmacniają się pod wpływem aktywności fizycznej.
Sposoby leczenia migreny
Leczenie migreny obejmuje leczenie swoiste, nieswoiste i profilaktykę. Istotne jest ustalenie przyczyny i czynników wywołujących bóle głowy, i w miarę możliwości, wyeliminowanie ich lub ograniczenie. Doraźne zwalczanie napadów polega na podawaniu leków przeciwbólowych np. z grupy NLPZ, swoistych leków przeciwmigrenowych (ergotamina, tryptany), leków przeciwwymiotnych oraz uspokajających.
Leczenie profilaktyczne polega na zastosowaniu działań zmierzających do zapobiegania napadom – mogą być to działania farmakologiczne lub inne np. psychoterapia, zabiegi fizykalne, leczenie uzdrowiskowe itd. Ważną rolę w patogenezie migreny odgrywają czynniki psychologiczne, a eliminacja czynników wyzwalających bóle i zmiany w stylu życia, mogą skutecznie zmniejszyć częstotliwość epizodów migreny.
