Swoją nazwę zawdzięcza greckiej nimfie Menthe, która zamieszkiwała Podziemie i była kochanką Hadesa. Bóg podziemia, chcąc uchronić ją przed zemstą swojej zazdrosnej żony, Persefony, zamienił swoją oblubienicę w aromatyczną roślinę.
Mięta pieprzowa (łac. Mentha piperita; znana też jako mięta lekarska) stosowana jest przede wszystkim w dolegliwościach układu pokarmowego, wzdęciach, braku łaknienia czy chorobie lokomocyjnej. Używa się jej praktycznie na całym świecie. Występuje w różnorodnych formach: jako olejek, napary, herbaty i kluczowy składnik wielu środków leczniczych oraz smakowity dodatek potraw kulinarnych.
Działanie mięty pieprzowej
Ze względu na swoje działanie mięta pieprzowa jest powszechnie stosowana nie tylko w medycynie, ale również kosmetyce, kuchni oraz przemyśle spożywczym. Oto przykłady zdrowotnego zastosowania tej rośliny:
- Mięta pieprzowa na dolegliwości żołądkowe wykorzystywana była od wieków. W medycynie ludowej zalecano doustne spożywanie listków lub w postaci naparów. Obecnie można stosować ją w formie herbaty, nalewki wyciągu, olejku, kropli. Istnieje wiele specjalnych preparatów wieloskładnikowych, zawierających w swoim składzie olejek z mięty pieprzowej, o wzmocnionym działaniu profilaktycznym i wspomagającym łagodzenie dolegliwości żołądkowych. Mięta pieprzowa stosowana jest w przypadku bólu żołądka, zaburzeń trawienia, nudności, niestrawności, kolek jelitowych, wzdęć, skurczy górnego odcinka przewodu pokarmowego i dróg żółciowych itp. Wykazuje działanie rozkurczowe i obniżające napięcie mięśni gładkich.
- Mięta pieprzowa na niestrawność z zaburzeniami wydzielania soków trawiennych. Zwiększa ilość soku żołądkowego, przez co wspomaga organizm w procesach trawienia i przyswajania pokarmów.
- Mięta pieprzowa na łagodzenie dolegliwości związanych z nieżytem żołądka i w syndromie drażliwego jelita.
- Mięta pieprzowa na problemy z jelitami. Pomaga przywrócić prawidłowe ruchy perystaltyczne jelit, przez co możliwe jest sprawne przemieszczanie się treści jelitowej i odejście gazów (przeciwdziałanie wzdęciom).
- Mięta pieprzowa na problemy z wątrobą i drogami żółciowymi. Pomaga radzić sobie z dolegliwościami takimi jak m.in. schorzenia wątroby i dróg żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego, lekka niewydolność wątroby, zmniejszone wydzielanie żółci. Zalecane jest stosowanie mięty pieprzowej pomocniczo w kamicy żółciowej, żółtaczce oraz w okresie rekonwalescencji po przebytym zapaleniu wątroby.
- Mięta pieprzowa na problemy z układem oddechowym. Zaleca się wykonywanie inhalacji z dodatkiem olejku miętowego, który wykazuje działanie ułatwiające oddychanie, wykrztuśne i przeciwbakteryjne. Może być stosowany również do zewnętrznych nacierań klatki piersiowej oraz okolic nosa (wyłącznie u dorosłych i starszych dzieci).
- Mięta pieprzowa na ból gardła. Olejek miętowy pozyskiwany z liści mięty bardzo często stanowi składnik pastylek do ssania i innych preparatów na gardło, ponieważ łagodzi ból i wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne.
- Mięta pieprzowa na przeziębienie, grypę i zapalenie zatok. Dzięki swoim właściwościom pomaga łagodzić objawy tych dolegliwości. Najlepiej zastosować olejek miętowy do inhalacji. Może być dodawany (3-4 krople) do kąpieli w gorącej wodzie.
- Mięta pieprzowa na ból głowy i mięśni. Już w starożytności stosowano napary lub olejki z mięty pieprzowej do łagodzenia dolegliwości migrenowych. Olejek może być również wcierany w skórę. Można go spotkać w postaci maści lub balsamu, które stosowane są miejscowo przy nerwobólach i bólach mięśniowych.
- Mięta pieprzowa na opryszczkę. Wyciąg z liści mięty pomaga zahamować aktywność opryszczki pospolitej, a dodatkowo przyspiesza proces gojenia pęcherzy występujących przy opryszczce.
Jakie właściwości ma mięta pieprzowa?
- Jest to roślina o charakterystycznym, mocnym zapachu. Zawiera w sobie olejek miętowy, kwas askorbinowy, rutynę, karoten, witaminy C i A, żelazo, wapń, potas, magnez. Swoje właściwości lecznicze mięta pieprzowa zawdzięcza przede wszystkim mentolowi (zawartemu w olejku eterycznym), a także garbnikom, solom mineralnym i flawonoidom, do których należą luteolina, rutyna, hesperydyna i kwasy fenolowe.
- Powszechnie stosowane jest ziele mięty pieprzowej (Herba Menthae piperitae), liście mięty pieprzowej (Folium Menthae piperitae), olejek eteryczny (Oleum Menthae piperitae) oraz mentol (Mentholum), pozyskiwany przez wymrażanie z olejku eterycznego.
- Mięta pieprzowa od wieków znana jest ze swoich właściwości antyseptycznych i przeciwbakteryjnych. W medycynie ludowej używana była do odkażania skóry i jamy ustnej przy wszelkich zranieniach i otarciach. Nie tylko dezynfekuje skórę, ale przyspiesza gojenie ran, dodatkowo łagodząc świąd. Gdy inne preparaty odkażające były trudno dostępne, ochoczo nacierano problematyczne miejsca na ciele olejkiem lub nawet liśćmi mięty. Co ciekawe, olejek najsilniejsze działanie odkażające uzyskuje po rozpyleniu w postaci aerozolu. Warto wspomnieć również o działaniu przeciwgrzybiczym olejku miętowego i mentolu, przez co bardzo często występują w składzie preparatów kosmetycznych zalecanych do nadmiernie pocących się stóp.
- Mięta wykazuje również właściwości chłodzące i odświeżające, co ma swoje zastosowanie zarówno w medycynie, jak i kosmetyce czy kuchni. Stosowana jest zarówno wewnętrznie, np. w postaci napojów gaszących pragnienie, jak i zewnętrznie, np. w formie maści i żelu.
- Warto pamiętać również o działaniu rozkurczowym i obniżającym napięcie mięśni gładkich. Te właściwości mięta zawdzięcza przede wszystkim flawonoidom oraz związkom zawartym w olejku miętowym, m.in. mentolowi.
Herbata z mięty pieprzowej
Mięta pieprzowa jest powszechnie stosowana w formie herbaty. W większości aptek, sklepów zielarskich, a nawet sklepach spożywczych czy supermarketach znajdziemy wiele różnorodnych herbat miętowych. Można je również przygotowywać samodzielnie, uzyskując jeszcze lepszy smak i aromat.
Do przygotowania herbaty potrzebujemy ok. 1 łyżki mięty oraz niecałe 2 szklanki wrzącej wody. Liście zalewamy wrzątkiem i parzymy pod przykryciem co najmniej 10 minut. Następnie przecedzamy przez sitko, oddzielając napar od liści, i popijamy dla smaku i zdrowia. Jeśli borykamy się z problemem nieżytu żołądka lub braku łaknienia, zaleca się wypijanie połowy szklanki naparu godzinę przed jedzeniem. Po posiłku herbata będzie działać jako środek rozkurczowy, żółciopędny i wiatropędny.
Co ciekawe, herbata z mięty pieprzowej może być stosowana również jako napar do wykonywania płukanek jamy ustnej i gardła. W tym przypadku należy przygotować ją w nieco mniejszym stężeniu, czyli 1 łyżka liści na 1 szklankę wrzącej wody.
Olejek z mięty pieprzowej
Olejek z mięty pieprzowej ma szerokie zastosowanie zewnętrzne i wewnętrzne. Bardzo często występuje jako jeden z kluczowych elementów preparatów wieloskładnikowych, wykazujących korzystne działanie zdrowie i samopoczucie.
Doustnie olejek z mięty pieprzowej może być podawany w postaci kilku kropel rozmieszanych w wodzie lub herbacie w przypadku dolegliwości trawiennych, żołądkowych itp. Innym sposobem jest połączenie niewielkiej ilości olejku z łyżeczką cukru.
Olejek wcierany w skórę i stosowany podczas masaży może łagodzić bóle głowy lub mięśniowe, jednocześnie wpływając na polepszenie samopoczucia podczas różnorodnych dolegliwości, takich jak np. przeziębienie, nudności, wymioty itp. Stosowany jest również w przypadku choroby lokomocyjnej, na poprawę koncentracji i skupienia, dla pobudzenia organizmu itp.
