Naturalnym źródłem witaminy C są warzywa i owoce, które powinny się znajdować w zdrowej diecie każdego z nas. Najlepsze są w wersji świeżej, jedzone na surowo, ale w równie cennym źródłem są różne przetwory, takie jak np. warzywne kiszonki, owocowe dżemy, soki czy nalewki.
Rola witamin C w naszym organizmie
Witamina C to jedna z najbardziej potrzebnych witamin w naszym organizmie. Odpowiada za szereg istotnych funkcji, takich jak m.in.:
- podnoszenie odporności organizmu
- uczestnictwo w procesie przemiany materii
- działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne w przypadku niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych
- współuczestnictwo w syntezie kolagenu (dzięki temu rany szybciej się goją)
- uczestnictwo w produkcji czerwonych krwinek
- przeciwdziałanie procesom utleniania wywołanych przez wolne rodniki
Niedobór witaminy C pojawia się dopiero po pewnym czasie. Objawia się m.in. osłabieniem, zmęczeniem, utratą apetytu, bólem stawów, podatnością na zakażenia drobnoustrojami, tendencją do krwawień.
Naturalne źródła witaminy C
Witaminę C powinniśmy dostarczać naszemu organizmowi przede wszystkim wraz z pożywieniem. Znajduje się ona przede wszystkim w owocach i warzywach.
- Owoce bogate w witaminę C
Najwięcej witaminy C zawierają świeże owoce. Jej źródłem mogą być również owoce właściwie przetworzone. Znajduje się przede wszystkim w cytrusach. Duża ilość witaminy C znajduje się w cytrynie, czarnej porzeczce (nawet trzy razy więcej niż w cytrynie), jabłkach (szczególnie w odmianie antonówka), poziomkach, truskawkach, kiwi. W przypadku cytrusów warto jednak pamiętać, że są one również silnymi alergenami. Szczególnie kobiety w ciąży powinny uważnie spożywać owoce cytrusowe (w niektórych przypadkach należy wręcz unikać ich jedzenia).
- Warzywa bogate w witaminę C
Doskonałym źródłem witamin C są pomidory. Jeden duży pomidor (ok. 180 g) jest w stanie pokryć nawet 60% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Znajduje się ona również w różnego rodzaju kapustach. Kapustę można jeść na surowo w sezonie, ale świetnie sprawdza się również jako kiszonka (kiszona kapusta). Istotne źródło witaminy C to także papryka, ziemniaki, brukselka, kalafior, szpinak.
- Drzewa i krzewy bogate w witaminę C
Drzewa i krzewy również stanowią doskonałe źródło witaminy C, szczególnie berberys, rokitnik, jarzębina, kalina, żurawina. Można z nich przygotowywać konfitury, nalewki i wina, sosy, soki czy galaretki.
Naturalna witamina C dla dziecka
Dzieci, podobnie jak dorośli, powinny jak najczęściej sięgać po witaminę C ukrytą w warzywach i owocach. Rolą rodziców i opiekunów jest przygotowywanie swoim pociechom takich posiłków, które dostarczają wszystkich składników odżywczych niezbędnych do ich prawidłowego rozwoju.
Popularnym sposobem na dostarczanie witaminy C jest również suplementacja. W przypadku dzieci i niemowląt można sięgnąć po różnorodne krople, syropy, lizaki, tabletki musujące czy gumy zawierające w swoim składzie witaminę C. Są one dostępne w każdej aptece. Najczęściej charakteryzują się przyjemnym smakiem i występują w atrakcyjnych dla dzieci formach i kolorach (np. żelki w formie kolorowych owoców).
Witamina C lewoskrętna i prawoskrętna - co to właściwie jest?
W pierwszej kolejności należy pamiętać, że nie ma czegoś takiego jak witamina C prawoskrętna czy lewoskrętna. Istnieje wprawdzie prawoskrętny i lewoskrętny kwas askorbinowy, ale mianem witaminy C określa się wyłącznie kwas L-askorbinowy. Skąd to nieporozumienie?
Aby wyjaśnić ten problem, warto poznać budowę kwasu askorbinowego. Cząsteczka kwasu askorbinowego składa się z sześciu atomów węgla, ośmiu atomów wodoru i sześciu atomów tlenu. Gdy narysujemy trójwymiarową cząsteczkę na płaszczyźnie we właściwy sposób, wówczas grupa atomów złożona z wodoru i tlenu może znaleźć się po prawej lub po lewej stronie. W chemii odzwierciedleniem prawo- i lewoskrętności kwasu askorbinowego stanowią znaki (+) albo (-). Cząsteczce, którą utożsamiamy z witaminą C, przypisuje się konfigurację L (która wcale nie oznacza “lewoskrętności) oraz prawoskrętność symbolizowaną przez (+).
Nieporozumienie może wynikać przede wszystkim z litery “L” znajdującej się w nazwie kwas L-askorbinowy. Jak już zostało wyjaśnione, litera ta jest błędnie utożsamiana z lewoskrętnością. W rzeczywistości “L” i pojęcie “lewoskrętności” oznaczają zupełnie co innego.
To nieporozumienie zostało jednak skrzętnie wykorzystane w przekazach marketingowych. Witamina C lewoskrętna reklamowana jest jako “naturalna”, “lecznicza”, “najzdrowsza”, “najlepiej przyswajalna” itd. Prawoskrętna natomiast opisywana jest jako niedziałająca czy szkodliwa. Ale uwaga! Tego rodzaju informacje są zupełnie nieprawdziwe i mylące. Wykorzystywane są przede wszystkim w przekazach marketingowych w internecie. Witamina C reklamowana jako lewoskrętna i dostępna głównie w sklepach internetowych kosztuje kilkadziesiąt razy więcej niż witamina C w aptece. Wszystkie witaminy C dostępne na rynku - niezależnie od zapewnień producentów - to kwas L-askorbinowy.
Witamina C - naturalna i syntetyczna
Jeśli już chcemy dokonać jakieś podziału, możemy rozróżnić witaminę C naturalną i syntetyczną (sztuczną). W tym przypadku również panuje kilka mylnych przekonań, że najlepiej przyswajalna witamina C jest pochodzenia naturalnego (czyli pochodzi np. z owoców), a ta sztuczna (wyprodukowana w laboratorium) jest mniej wartościowa. To również nie jest do końca prawda.
Oczywiście idealnie jest, jeśli wraz z codziennymi posiłkami jesteśmy w stanie dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych witamin. Jednak spożywanie witaminy C syntetycznej w praktyce przynosi podobne rezultaty. Określenie “syntetyczna” nie oznacza wcale, że dana witamina nie występuje w przyrodzie, a jedynie została spreparowana w laboratorium. Z chemicznego punktu widzenia zarówno witamina C w owocach, jak i syntetyczna wykazują takie samo działanie. Obie powstały w wyniku reakcji chemicznej z cukrów. Mają taką samą budowę i właściwości.
Zaobserwowano jednak, że organizm lepiej przyswaja kwas askorbinowe pochodzący z diety. Co więcej, naturalnie występująca witamina C dłużej utrzymuje się w organizmie. W związku z tym przede wszystkim powinniśmy postawić na zdrowe odżywianie.
