W Polsce najpowszechniejszym gatunkiem komara jest ten, określany jako komar brzęczący (Culex pipiens), ale zarówno w Europie, jak i w krajach tropikalnych, gatunków komarów jest znacznie więcej. Gatunki tropikalne mogą roznosić malarię, żółtą febrę czy gorączkę Denga – choroby o wiele groźniejsze niż samo ugryzienie. Wyjeżdżając na zagraniczne wakacje do tropikalnych krajów koniecznie należy zorientować się w możliwych zagrożeniach, przyjąć niezbędne szczepienia i zaopatrzyć się w leki. Takiego niebezpieczeństwa na szczęście nie ma, gdy planujemy wakacje w środkowo europejskich krajach nad morzem, jeziorem lub rzeką.
W naszym kraju ludzi atakują jedynie samice komarów z gatunku Culex pipiens. W miejscu wkłucia komar wstrzykuje niewielką ilość śliny zawierającej histaminę, czyli środek zapobiegający krzepnięciu krwi. Ślina komara działa podrażniająco, pojawia się zaczerwienienie, bąbel i swędzenie. Niektórzy jednak mogą wykazywać nadwrażliwość lub uczulenie na ślinę komara.
5 stadiów uczulenia na ugryzienie komara:
- I stadium – ukąszenie bezobjawowe. Zdarza się przede wszystkim u małych dzieci, u których nie doszło jeszcze do rozwoju nadwrażliwości.
- II stadium – alergia opóźniona, czyli stan w którym po upływie doby pojawia się mała, swędząca grudka.
- III stadium – alergia opóźniona z natychmiastowym odczynem. To stan w którym zaraz po ukąszeniu pojawia się uciążliwe pieczenie, a alergia opóźniona się utrzymuje.
- IV stadium – alergia z natychmiastowym odczynem i ustępującymi objawami opóźnionej alergii.
- V stadium – cofanie nadwrażliwości. Jest charakterystyczne dla osób, które były wystawione na częste ukłucia komarów przez kilka miesięcy oraz dla osób starszych. Nadwrażliwość na ślinę komara ulega wycofaniu i dochodzi do bezobjawowej tolerancji śliny komara.
Do ostrych reakcji anafilaktycznych dochodzi bardzo rzadko, a alergia na ślinę komara nie jest tak niebezpieczna jak na jad pszczół czy os. Wyróżnia się 3 typy reakcji po ukąszeniu przez komara:
- Typowe, lokalne reakcje skórne – natychmiastowy rumień i piekący bąbel, który powstaje w ciągu ok. 20 min., pozostawiając po sobie swędzące miejsce. Znika po 7-10 dniach.
- Duże lokalne reakcje skórne – duży obszar wokół ugryzienia (do kilkunastu centymetrów) objęty zaczerwienieniem, swędzeniem i pieczeniem i zaczerwienieniem. Najbardziej nasilone objawy pojawiają się między 8 a 12 godziną, ustępując po 3-10 dniach. Duże obrzęki w okolicy twarzy mogą utrudniać widzenie, mówienie i oddychanie.
- Reakcje układowe – bardzo rzadko pojawiający się typ reakcji alergicznej po ukąszeniu komarów, objawia się układową reakcją alergiczną, pokrzywką, astmą, a nawet wstrząsem anafilaktycznym.
Jak łagodzić ukąszenia komarów
W przypadku typowej reakcji na ukąszenie wystarczą zimne okłady lub wcieranie w miejsce ukąszenia żeli przeciwhistaminowych i przeciwobrzękowych. Pomóc mogą także okłady z ekstraktów ziołowych, działające przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie na skórę. Przy uporczywym swędzeniu i licznych ugryzieniach można sięgnąć po doustne leki przeciwalergiczne, natomiast w przypadku wystąpienia dużych obrzęków i ostrych reakcji alergicznych należy udać się do szpitala w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Jak zapobiec ukąszeniom komarów?
Wybierając się nad wodę, do parku lub do innego miejsca, gdzie istnieje zwiększone prawdopodobieństwo ugryzień przez komary, warto się zabezpieczyć i zastosować kilka zabiegów odstraszających owady.
Tam, gdzie jest to możliwe najlepiej ubierać odzież z długim rękawem i nogawkami, gdyż to właśnie długa odzież najlepiej chroni przed ukąszeniami. Warto zaopatrzyć się w specjalne środki w formie dezodorantów, kremów lub kropel do stosowania na skórę, które zawierają olejki eteryczne i substancje odstraszające komary. Do ochrony przed owadami wewnątrz mieszkania można użyć sprayów rozpylanych wewnątrz pomieszczenia albo mieszanin olejków eterycznych z cytryny i olejku lawendowego, które rozpuszcza się w ok. 100 ml wody i wlewa do atomizera. Taki domowej roboty spray powinien odstraszyć nieproszonych gości.
