Ze względu na liczne właściwości i ogromną popularność witaminy C możemy spotkać się z różnymi informacjami na jej temat. Wiele z nich jest oczywiście prawdziwych, ale niektóre można zaliczyć do tzw. mitów.
Czym jest witamina C?
Witamina C, czyli kwas askorbinowy, jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Bierze aktywny udział w procesach w nim zachodzących. To jeden z najważniejszych elementów w procesie tworzenia się tkanki łącznej, wiążącej tkanki organizmu i umożliwiającej transport składników między tkankami. Dzięki niej produkowany jest kolagen, niezbędny do gojenia ran, złamań i siniaków. Znajduje zastosowanie również w kosmetyce jako silny przeciwutleniacz, który zwalcza wolne rodniki, spowalniając procesy starzenia się skóry.
Dostarczana jest wraz z pożywieniem, co jest najlepszą metodą uzupełniania poziomu kwasu askorbinowego, chociaż w aptekach dostępnych jest również wiele preparatów z witaminą C, np. w postaci tabletek.
Braki witaminy C są zwykle dość szybko odczuwalne. Do objawów niedoboru zaliczamy m.in.:
- osłabienie organizmu i szybkie męczenie się
- brak apetytu
- skłonność do występowania siniaków
- krwawienie z dziąseł
- problemy z gojeniem się ran
- bóle mięśni i stawów
Największe zapotrzebowanie na witaminę C wykazują osoby:
- aktywnie uprawiające sport
- z zaburzeniami czynności jelit i braku łaknienia
- starsze
- z nadciśnieniem tętniczym
- cukrzycą
- palące papierosy
- żyjące pod silnym stresem
- kobiety w ciąży i karmiące
Właściwości witaminy C
Kwas askorbinowy wspomaga również nasz układ odpornościowy, dzięki czemu choroby mają nieco łagodniejszy przebieg. Należy jednak pamiętać, że gdy już dopadnie nas przeziębienie lub grypa nadmierne łykanie witaminowych tabletem w niczym nam nie pomoże. Naukowcy przeprowadzili wiele badań z tego zakresu, z których wynika, że tylko regularne przyjmowanie witaminy C w celach profilaktycznych może przyczynić się do skrócenia choroby i złagodzenia objawów. Co więcej, wykazuje ona najlepsze działanie w przypadku osób, które regularnie uprawiają sport. Jeśli więc zależy nam na tym, aby uchronić organizm przed infekcjami, powinniśmy dbać o dostarczanie witaminy C przez cały rok, nie tylko w sezonie największej zachorowalności na grypę i przeziębienie.
Witamina C wspomaga układ krwionośny
Bierze udział w uszczelnianiu i wzmacnianiu naczyń krwionośnych, dzięki czemu przeciwdziała zbyt łatwemu tworzeniu się siniaków, krwawień czy krwotoków. Przeciwdziała też utlenianiu się tzw. złego cholesterolu LDL, a więc może przyczyniać się do zmniejszania ryzyka patologicznych zmian miażdżycowych.
Może być pomocna również w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Zwiększa przyswajalność żelaza i uczestniczy w produkcji krwinek czerwonych.
Witamina C dla sprawnych kości i stawów
Jak już zostało wspomniane, witamina C bierze udział w procesie produkcji kolagenu, który jest składnikiem chrząstek stawowych. Wpływa więc na elastyczność stawów, zmniejszając ryzyko kontuzji. Jest również konieczna do prawidłowego formowania i wydzielania osseiny, czyli składnika budulcowego kości.
Witamina C dla urody
Witamina C to silny przeciwutleniacz. Neutralizuje wolne rodniki, które uszkadzają komórki skóry, przyczyniając się do jej starzenia. Co więcej, chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV. Bardzo często występuje więc w kosmetycznych preparatach dla cery zwiotczałej, z oznakami starzenia, przebarwieniami itp.
Czym jest witamina C lewoskrętna?
Na początek warto uświadomić sobie, jaka jest prawda dotycząca prawo- i lewoskrętności witaminy C. Witamina C, czyli kwas L-askorbinowy, jest prawoskrętna. Litera “L” w nazwie kwasu wcale nie oznacza lewoskrętności. Lewoskrętność związana jest z budową kwasu askorbinowego. Zatem cząsteczka określana mianem witaminy C ma konfigurację L i prawoskrętność, która oznaczana jest (+). Każda inna forma kwasu askorbinowego nie jest witaminą C.
Takie są fakty, które niestety zostały zmienionew komunikatach marketingowych. Wskutek nieporozumienia (lub zamierzonych działań) udało się rozpowszechnić przekonanie, że tylko witamina lewoskrętna jest zdrowa, a prawoskrętna może wręcz być szkodliwa dla organizmu. To nieporozumienie łatwo tłumaczono właśnie literą “L” w nazwie kwasu (co, jak zostało opisane wyżej, wcale nie oznacza lewoskrętności). W konsekwencji “lewoskrętna” witamina C mogła być sprzedawana znacznie drożej niż “zwykłe” witaminy. Pamiętajmy jednak, że nie jest to prawda. Wszystkie dostępne na rynku preparaty z witaminą C to kwas L-askorbinowy.
Witamina C - fakty i mity
Dwa najważniejsze mity dotyczące witaminy C zostały już opisane powyżej. Pierwszy dotyczy tego, że witamina C może przyspieszyć powrót do zdrowia w przypadku grypy czy przeziębienia. Nie jest to prawdą. Nawet duże dawki kwasu askorbinowego nie postawią nas na nogi, gdy dopadnie nas choroba. Niemniej jednak witamina C jest niezbędna do budowania odporności, więc warto po nią sięgać regularnie w celach profilaktycznych.
Kolejny mit dotyczy lewoskrętności. “Lewoskrętna” witamina C wcale nie jest zdrowsza od “prawoskrętnej” witaminy C. Wszystkie dostępne w aptekach preparaty na bazie kwasu L-askorbinowego wykazują te same właściwości.
Ze względu na działanie antyoksydacyjne zalecane jest spożywanie tego związku chemicznego podczas chemioterapii radioterapii. Powinniśmy jednak pamietać aby nie traktować witaminy C jako leku na raka.
Witamina C - naturalna czy sztuczna (syntetyczna)?
Często możemy usłyszeć też określenia “sztuczna” i “naturalna” witamina C. W związku z tym zastanawiamy się, która będzie najlepsza dla naszego zdrowia.
Witamina C sztuczna (syntetyczna) jest efektem syntezy chemicznej, która ma miejsce w laboratorium. Warto jednak pamiętać, że witamina w warzywach czy owocach (określana mianem naturalnej) również powstaje na drodze reakcji chemicznych z cukrów. Oba rodzaje cechują się identyczną budową i wykazują takie same właściwości. Niemniej jednak należy dodać, że kwas askorbinowy z diety jest znacznie lepiej przyswajalny i dłużej utrzymuje się w organizmie.
Czy witaminę C można przedawkować?
Witaminę C bardzo trudno jest przedawkować, ponieważ jest rozpuszczalna w wodzie, a więc nie kumuluje się w organizmie. Niemniej jednak warto znać zalecane dzienne spożycie, które nie powinno przekraczać 1000 mg. Najbezpieczniej jest przyjmować ją wraz z codziennym pożywieniem. W przypadku przedawkowania mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe (bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka) i wysypka skórna. Może też dojść do zakwaszenia moczu.
