Szukasz domowych sposobów na katar, kaszel i inne objawy infekcji? Jednym z nich są inhalacje, które możesz robić bez wychodzenia z domu. Podpowiadamy, jak przeprowadzić inhalację w domowym zaciszu.
Czym są inhalacje?
Inhalacja polega na podawaniu substancji czynnych w postaci roztworu bezpośrednio do dróg oddechowych poprzez wdychanie. Stosuje się je u osób z przeziębieniem, kaszlem i astmą (lub innymi chorobami układu oddechowego).
Wyróżnia się różne rodzaje inhalacji. Jednym z nich jest domowa inhalacja parowa, która jest prosta w przygotowaniu i nie wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Aby zrobić domową inhalację z wykorzystaniem pary wystarczy wsypać np. mieszankę ziół lub wlać odrobinę olejków eterycznych do miski z gorącą wodą i nachylać się nad nią przez kilkanaście minut.
Inny rodzaj inhalacji to nebulizacja. Można przeprowadzić ją w domu, ale wymaga specjalistycznego urządzenia – nebulizatora [1].
Inhalacja a nebulizacja – czym się różnią?
Nebulizacja to jeden z rodzajów inhalacji. Można zrobić ją w domu, ale nie jest to już tak proste, jak w przypadku inhalacji parowej. W odróżnieniu od inhalacji z wykorzystaniem pary nie wystarczy gorąca woda i kilka kropli olejku eterycznego. Do przeprowadzenia nebulizacji potrzebne jest specjalistyczne urządzenie – nebulizator.
Inhalacja to pojęcie ogólne, które odnosi się do wdychania substancji podawanych w różnych formach: pary, proszku, aerozolu. Można przeprowadzić ją w bardzo prosty sposób z użyciem miski z gorącą wodą i dodatkiem olejków eterycznych czy ziół lub za pomocą specjalistycznego urządzenia (np. inhalatora aerozolowego). Stosuje się ją w różnych celach – zarówno jako metodę wspomagającą leczenie przeziębienia, jak i przewlekłych chorób układu oddechowego.
Nebulizacja to jeden z rodzajów inhalacji. Polega na podaniu leku w formie aerozolu przy użyciu nebulizatora. Jest stosowana w profilaktyce i leczeniu schorzeń układu oddechowego (astmy, zapalenia oskrzeli, mukowiscydozy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc). Podanie leku bezpośrednio do dróg oddechowych odciąża pozostałe układy. Substancja czynna trafia bezpośrednio do układu oddechowego (w przeciwieństwie do sytuacji, gdy lek podawany jest doustnie) [2].
Jak i kiedy stosować nebulizator?
Kiedy można ograniczyć się do najprostszej inhalacji parowej, a kiedy domowe inhalacje wymagają użycia nebulizatora? Nebulizacja sprawdza się, gdy olejki eteryczne itp. wdychane z parą wodą to za mało i konieczne jest podanie leków. Nebulizator to urządzenie, które przekształca płynne leki w postać aerozolu i umożliwia wdychanie ich bezpośrednio do dróg oddechowych.
Mechanizm działania nebulizatora można opisać najprościej jako rozpylanie płynnego leku na małe kropelki. W zależności od typu urządzenia odbywa się to za pomocą:
- ultradźwięków,
- sprzężonego powietrza,
- tlenu.
W sprzedaży dostępne są różne rodzaje nebulizatorów: pneumatyczne, membranowo-siateczkowe (MESH), ciśnieniowe z dozownikiem (MDI) oraz inhalatory suchego proszku (DPI). Przy ich zakupie warto kierować się kilkoma parametrami: objętością martwą (czyli objętością roztworu leku, która pozostaje w nebulizatorze po skończonej inhalacji), przepływem gazu, frakcją respirabilną (mówi o tym, jaki procent cząstek generowanych przez urządzenie ma odpowiednią wielkość) oraz MMAD, czyli parametrem pokazującym wielkość cząstek.
Pozostaje jeszcze pytanie o to, jak przeprowadzić domową inhalację za pomocą nebulizatora? Jeśli korzystasz z danego urządzenia po raz pierwszy zapoznaj się z instrukcją. Następnie upewnij się, że urządzenie jest czyste i wszystkie jego elementy są prawidłowo zamocowane. Gdy wszystko jest już sprawdzone, przygotuj dawkę płynnego leku przepisaną przez lekarza, otwórz zbiornik urządzenia i dodaj przygotowany lek do zbiornika zgodnie z instrukcją. Po tym, jak umieścisz lek w nebulizatorze, podłącz maskę lub ustnik, a następnie trzymaj maskę przy twarzy (lub ustnik przy ustach). Kontynuuj inhalację do momentu, aż urządzenie skończy rozpylać całą dawkę leku [2].
Jak działają inhalacje?
Jak działa domowa inhalacja? Wszystko zależy od tego, jakie substancje zostaną użyte.
- Inhalacje z użyciem soli fizjologicznej – pomagają nawilżyć błony śluzowe dróg oddechowych, złagodzić podrażnienia i rozrzedzić zalegającą wydzielinę.
- Inhalacje z antybiotykami – mają właściwości bakteriobójcze. Wykorzystuje się je w leczeniu infekcji bakteryjnych.
- Inhalacje z lekami przeciwhistaminowymi – mogą być stosowane w celu łagodzenia alergii takich jak: kichanie, katar czy swędzenie.
- Domowe inhalacje z użyciem mieszanki ziół – rośliny, które stosuje się w kuchni jako aromatyczne przyprawy kuchenne wyróżniają się nie tylko walorami smakowymi i zapachowymi. Część z nich (np. rozmaryn, tymianek) pomaga w łagodzeniu objawów towarzyszących zapaleniu górnych dróg oddechowych. Można zrobić z nich domową inhalację, dodając po jednej łyżce wybranych ziół do miski z gorącą wodą.
- Inhalacje na zatoki z olejkami eterycznymi – domowa inhalacja parowa może pomóc również na zatkane zatoki. Aby ją wykonać wystarczy miska z gorącą wodą i kilka kropel olejku eterycznego (np. lawendowego, eukaliptusowego, sosnowego).
Jakie są zalety inhalacji? W przypadku podawania leków za pomocą nebulizatora dużym plusem jest to, że substancja czynna trafia bezpośrednio do dróg oddechowych. Taka forma podania leku pozwala na osiągnięcie dużego stężenia leku w drogach oddechowych, a jednocześnie ograniczenie ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Umożliwia szybsze działanie terapeutyczne, dlatego jest wykorzystywana w leczeniu różnych chorób układu oddechowego (astmy, rozedmy płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli.
Innym rodzajem inhalacji, który można przeprowadzić w warunkach domowych jest inhalacja parowa. Różni się od nebulizacji m.in. tym, że nie polega na podawaniu leków. Aby zrobić domową inhalację parową potrzeba gorącej wody i odpowiednich dodatków (np. soli fizjologicznej, olejków eterycznych, ziół). Wdychanie pary wodnej pomaga nawilżyć drogi oddechowe, rozrzedzić zalegającą wydzielinę i udrożnić noc. W związku z tym inhalacja parowa jest stosowana m.in. w przypadku kataru i przy uporczywym kaszlu [1, 2].
Inhalacja na katar i przeziębienie
Czego potrzebujesz do zrobienia domowej inhalacji na zatkany nos, uporczywy kaszel czy ból zatok? Sprawdź poniższe wskazówki, dzięki którym dowiesz się, jak w prosty sposób zrobić inhalację w domowym zaciszu.
Inhalacje na katar z soli fizjologicznej
Zatkany nos nie daje Ci spać? W takim razie inhalacje na katar to coś dla Ciebie. Do ich wykonania potrzebny Ci będzie roztwór soli fizjologicznej oraz nebulizator. W przypadku tego typu inhalacji najlepiej sprawdzi się nebulizator pneumatyczny.
Inhalacje z użyciem soli fizjologicznej są pomocne nie tylko przy katarze. Wykorzystuje się je także w przypadku kaszlu i zapalenia zatok. Jednak pamiętaj, że nie są dla każdego. Nie zaleca się, aby wykonywać inhalacje z solą fizjologiczną u osób z: ropnym zapaleniem migdałków lub zatok, przewlekłymi chorobami układu oddechowego (gruźlicą, nowotworem), krwotokami z dróg oddechowych, ciężką niewydolnością krążeniową czy niewydolnością oddechową niezwiązaną ze skurczem oskrzeli [3].
Inhalacje z olejków eterycznych
Do zrobienia domowej inhalacji możesz wykorzystać również olejki eteryczne. Ich wybór zależy od dolegliwości, z którymi się zmagasz. Jeśli dopadła Cię infekcja wirusowa i męczą Cię bóle głowy, dobrym rozwiązaniem będzie np. olejek eukaliptusowy lub miętowy.
Proste inhalacje domowe z gorącej wody i olejów eterycznych możesz robić także w celach profilaktycznych. We wzmocnieniu odporności pomagają olejki takie jak:
- goździkowy,
- tymiankowy,
- cytrynowy,
- z drzewa herbacianego [1].
Jeśli chcesz wykorzystać olejki eteryczne w celu złagodzenia swoich dolegliwości, możesz zrobić jeszcze jedną rzecz. Po skończonej inhalacji parowej, naklej AMOLowe plastry aromatyczne na suchą piżamę. Zawarte w nich olejki eteryczne wzmocnią efekt inhalacji.
[1] Zdrojewicz, Zygmunt, Katarzyna Minczakowska, and Krzysztof Klepacki. "Rola aromaterapii w medycynie." Family Medicine & Primary Care Review 4 (2014): 387-391.
[2] Karolewicz, Bożena, Janusz Pluta, and Dorota Haznar. "Nebulizacja jako metoda podawania leków." Farm. Pol 65.4 (2009): 291-304.
[3] Wronikowska Olga, Budzyńska B, Inhalacja i nebulizacja – zasady, rodzaje i bezpieczeństwo terapii, Aptekarz Polski, 03/2019.
